Seksizm:
Onu gör.
Ona ad qoy.
Onu dayandır.
#StopSexism #MeToo
 

Seksizm bəzi şəxslərin, əksər hallarda qadınların cinsi mənsubiyyətinə görə aşağı səviyyəli olması fikrinə əsaslanan hər hansı ifadə formasıdır (hərəkət, söz, təsvir, jest).

 

Seksizm zərərlidir.
O, dəyərsizlik hissinə, özünü senzuraya, mübarizədən çəkinmə strategiyalarının qəbul edilməsinə, davranışda dəyişikliklərə və sağlamlığın pisləşməsinəgətirib çıxarır.
Gender bərabərsizliyinin kökündə seksizm dayanır.
O, qadınlara və qızlara qeyri-mütənasib şəkildə təsir göstərir.

 

Seksizm həyatın bütün sahələrində mövcuddur, məsələn:

 

Qadın jurnalistlərin 63%-i şifahi təhqirlərlə üzləşib

 

Qadınlar kişilərə nisbətən ödənişsiz ev işlərinə təxminən iki dəfə çox vaxt sərf edirlər (İqtisadi Əməkdaşlıq və İnkişaf Təşkilatına üzv ölkələr)

 

Qadınların 80%-i bildiriblər ki, iş yerində kişilərin “özlərini üstün aparmaları” və “qadınların sözünü yarımçıq kəsmələri” fenomeni ilə qarşılaşıblar*

 

Avropada xəbərlərin mənbəyinin və mövzusunun 75%-ini kişilər təşkil edir

 

Birləşmiş Krallıqda sorğuda iştirak etmiş 16-18 yaşlı qızların 66%-i məktəbdə seksist ifadələrlə üzləşiblər və ya belə halların şahidi olublar

 

Amsterdamda qadınların 59%-i küçədəmüəyyən formada qısnamaya məruz qaldığını bildiriblər

 

Fransada rəyi soruşulan gənc qadınların 50%-i son dövrdə qadın olduqları üçün ədalətsizliyə və ya alçaldılmaya məruz qaldıqlarını bildiriblər

 

Serbiyada aparılmış araşdırma göstərir ki, biznesdə qadınların 76%-i kişilər qədər ciddi qəbul edilmir

 
Web Content Display

Zorakılıq bəzən zarafatdan başlayır

Ayrı-ayrı seksist aktlar zərərsiz kimi görünə bilər, amma onlar təhdid, qorxu və güvənsizlik mühiti yaradır.
Bu, əsasən qadınlara və qızlara qarşı zorakılığın qəbul edilməsinə gətirib çıxarır.

 

Bu səbəbdən Avropa Şurası seksizmin qarşısının alınması və ona qarşı mübarizə aparılması üçün Tövsiyə qəbul edərək hərəkət keçməyi qərara almışdır.

 
 
 

Seksizm əsasən qadınlara təsir göstərir.
O, stereotip gender rolları ilə razılaşmayan kişilərə və oğlanlara da təsir edə bilər.

 

Seksizmin zərərli təsiri bəzi qadınlar və kişilər üçün onların etnik mənsubiyyəti, yaşı, əlilliyi, sosial mənşəyi, dini mənsubiyyəti, gender mənsubiyyəti,cinsi oriyentasiyası və ya digər amillər səbəbindən daha da ağırlaşa bilər.

 

Bəzi qadın qrupları, məsələn, gənc qadınlar, siyasətçilər, jurnalistlər və ya ictimai xadimlər seksizmin xüsusi hədəfləridir.

 
%

Parlamentə seçilən qadınların 58,2%-i sosial şəbəkələrdə seksist hücumlara hədəf olublar.

 

Onu gör. Ona ad qoy. Onu dayandır.

 

Dil və ünsiyyət:

Dil və ünsiyyətdə seksizmə aid nümunələr:

Danışan tərəfindən sözlərin kişi cinsində işlənməsi (“qeyri-müəyyən şəxs” barəsində “o” sözünün kişi cinsində işlənməsi). Nəşrin üz qabığında yalnız kişilərin əks olunması. Qadından bəhs edərkən onun peşəsinin kişi termini ilə adlandırılması. Kommunikasiya kampaniyasında səbəbsiz yerə çılpaqlığın istifadəsi. Reklamda qadına paltaryuyan maşından necə istifadə edilməli olduğunu göstərən kişinin göstərilməsi.

Bu niyə həll edilməlidir?

Dil və ünsiyyət mühüm əhəmiyyət kəsb edir, çünki insanları görünən və ya görünməz hala gətirir, yaxud onların cəmiyyətə verdiyi töhfələri təsdiqləyir və ya kiçildir. İstifadə etdiyimiz dil düşüncəmizi formalaşdırır, düşüncə tərzimiz isə hərəkətlərimizə təsir göstərir. Gender amilini nəzərə almayan və ya ayrı-seçkilik xarakteri daşıyan dil seksist yanaşmaları və davranışları gücləndirir.

Bunun qarşısını necə almalı?

Qarışıq auditoriyaya müraciət edərkən həm qadınları, həm də kişiləri əhatə edən dildən istifadə edin. İctimai ünsiyyətdə gender amilini nəzərə alan dildən və təsvirlərdən istifadə edildiyinə əmin olmaq ictimai ünsiyyətə nəzər yetirin. Gender amilini nəzərə alan ünsiyyət barədə müxtəlif auditoriyalar üçün nəzərdə tutulan rəhbər vəsaitlər buraxın. Bu sahədə tədqiqatları təşviq edin.

Media, internet və sosial media:

Mediada seksizmə aid nümunələr:

Mediada qadınların cinsəlləşdirilmiş təsviri. Kişi teleşousu. Qadınlara qarşı zorakılıq mediada işıqlandırılarkən qurbanın günahlandırılması. Müzakirə edilən məsələlərin əvəzinə sosial mediadakı şərhlərdə jurnalistlərin, əksər hallarda qadınların xarici görünüşlərinə dair fikirlər yazılması. Alqoritmlərin qərəzli şəkildə qurulması səbəbindən müəyyən iş təkliflərini yalnız kişilərə göndərən internet tətbiqləri (proqramları).

Bu niyə həll edilməlidir?

Uşaqlar və digər insanlars aysız-hesabsız seksist ismarıcların hədəfi olur və onların təsirinə məruz qalırlar. Bu cür ismarıclar onların həyatdakı seçim imkanlarını məhdudlaşdırır. Onlar belə təəssürat yaradır ki, kişilər biliklərin və hakimiyyətin qoruyucularıdır, qadınlar isə obyektdir və onların xarici görünüşü barədə sərbəst şərhlər bildirmək normal bir şeydir. İnternetdə seksizm qadınları onlayn məkandan sıxışdırıb çıxarır. İnternetdə seksizm olduqca real zərərə səbəb ola bilər. İnternetdə kimsə təhqir edildikdə və ya lağa qoyulduqda bunu özündə əks etdirən daimi rəqəmsal qeyd yaranmış olur ki, bu da daha sonra yayıla bilər və onun silinməsi çətin ola bilər.

Bunun qarşısını necə almalı?

Mediada gender bərabərliyinə dair qanunvericliyi tətbiq edin. Media və kommunikasiya mütəxəssislərinə gender bərabərliyi mövzusunda təlim keçin. Qadınların və kişilərin mediada balanslı şəkildə və fərqli və qeyri-stereotip rollarda təmsil olunmasını təmin edin. Gender stereotiplərini gücləndirən reklamları deyil, onlara ironik yanaşan və onlar barədə məlumatlılığı artıran reklamları təşviq edin. Xüsusilə gənclər və uşaqlar üçün rəqəmsal savadlılığın artırılması üzrə təlim keçin. Onlayn seksist nifrət nitqinin hüquqi tərifini verin və kriminallaşdırın. İnternetdə seksizməqarşı necə mübarizə aparmaq barədə məsləhətlər vermək üçün xüsusi xidmətlər yaradın.

İş yeri

İş yerində seksizmə aid nümunələr:

Uşaqları olan qadınları qeyri-rəsmi olaraq karyera imkanlarından kənarlaşdırma praktikası. Toplantılarda (iclaslarda) qadınlara əhəmiyyət verməmək, onların işə verdiyi töhfələri mənimsəmək və ya həmin töhfələr barədə susmaq. Qadınların nüfuza malik olmaması ehtimalına görə qadının deyil, kişinin vəzifəyə təyin edilməsinə üstünlük vermək. Xarici görünüş və ya geyim barədə səbəbsiz yerə şərhlər bildirmək (bunlar qadınların peşəkarlığına xələl gətirir). Ailədə qulluq etmə rolunu üzərinə götürən kişilər barəsində alçaldıcı şərhlər bildirmək. Kişilərin “özlərini üstün aparmaları”.

Bu niyə həll edilməlidir?

İş yerindəseksizm qurbanların işinin səmərəliliyinə və özlərini kollektivin üzvü kimi hiss etmələrinə xələl gətirir. Seksizmvasitəsilə susdurmao deməkdir ki, ideyalara və ya istedadlara əhəmiyyət verilmir və ya onlar yetərincə istifadə olunmur. Alçaldıcı şərhlər onlara tuş gələnlər üçün qorxu və təzyiq mühiti yaradır və zorakılığa/qısnamaya gətirib çıxara bilər. Qurbanlarda daha yüksək dərəcədə narahatlıq yarana bilər, onlar emosional partlayışlara və depressiyaya daha çox meylli ola bilərlər. Ümumiyyətlə, seksizm onunla üzləşənlərin maaşlarının daha az olmasına və daha az imkanlara malik olmasına gətirib çıxarır.

Bunun qarşısını necə almalı?

Seksist davranışın tərifini verən davranış kodekslərini qəbul və tətbiq edin və onun qarşısının alınması üzrə təlimlər keçin. Şikayət mexanizmləri, intizam tədbirləri və dəstək xidmətlərini tətbiq edin. İdarəçilər seksizmə qarşı fəaliyyət göstərəcəklərini bildirməli və bu işə sadiqliklərini nümayiş etdirməlidirlər.

Dövlət sektoru

Dövlət sektorunda seksizmə aid nümunələr:

Siyasətçilərin,çox zaman qadınların, o cümlədən parlamentdəkiqadınların xarici görünüşü və ya ailə vəziyyəti barədə cinsəlləşdirilmiş şərhlər və ya qeydlər. Dövlət xidmətlərinin əməkdaşları tərəfindən istifadəçilərin cinsi oriyentasiyası və ya xarici görünüşünə dair şərhlər. İctimai iş yerlərində (məsələn, xəstəxana işçilərinin otaqlarında) seksisttəsvirlər/çılpaq qadınlarınşəkillərinin yerləşdirilməsi. Qadınların ictimai yerlərdəki, o cümlədən ictimai nəqliyyatdakı görünüşü ilə əlaqədar şərhlər.

Bu niyə həll edilməlidir?

Dövlət sektoru digərləri üçün nümunə olmalıdır. Parlamentlərdə seksizm çox yayılmışdır və o, parlamentdə istər seçkili vəzifə tutan, istərsə də işçi heyətinə aid olan qadınların imkanlarını və sərbəstliyini məhdudlaşdırır. Seksizm ictimai xidmətlərə bərabər çıxış imkanlarına xələl gətirir. İctimai yerlərdə seksizm qadınların hərəkət azadlığını məhdudlaşdırır. Seksizm zorakılığa səbəb ola bilər və əksər hallarda qadınların ictimai həyatda tam iştirak etmələrinin qarşısını alan sıxıntılı mühit yaradır.

Bunun qarşısını necə almalı?

İşçi heyətinə təlim keçin. Davranış kodeksləri, şikayət mexanizmləri, intizam tədbirləri və dəstək xidmətlərini tətbiq edin. Seksizmin nə olduğunu izah edən müvafiq materiallar və ya plakatlar kimi vasitələrdən istifadə etməklə ictimai yerlərdə Qərarların qəbulunda gender balansının gözlənilməsini təşviq edin. Bu məsələyə aid araşdırmaları və məlumatların toplanmasını təşviq edin.

Ədliyyə sistemi

Ədliyyə sistemində seksizmə aid nümunələr:

Cinsi zorakılıq qurbanının bu zorakılığa öz hərəkətləri ilə “şərait yaratdığına” hakimin işarə vurması. Hüquqşünasın qadın həmkarının xarici görünüşü barədə şərh bildirməsi. Polis əməkdaşının qadınlara qarşı zorakılıq barədə iddianı ciddi qəbul etməməsivə ya əhəmiyyətsiz sayması. it.

Bu niyə həll edilməlidir?

Bu cür davranışlar qurbanların belə hallar barədə şikayət etməməsinə səbəb ola bilər. Onlar ədliyyə sisteminə inamsızlıq yaradır. Onlar yanlış düşüncələrə gətirib çıxara bilər. Onlar qadınları alçaldır və onları hüquqşünas peşəsindən uzaqlaşdıra bilər.

Bunun qarşısını necə almalı?

Qadınların ədalət mühakiməsinə bərabər çıxış imkanlarını təmin edən siyasəti tətbiq edin. Hüquqşünaslara və hüquq mühafizə orqanlarının əməkdaşlarına təlim keçin. Məlumatlılığın artırılması kampaniyaları vasitəsilə hakimlərin düşüncələrindəki stereotipləri dağıdın. Peşəkarların mühakimə yürüdərkən, məsələn, qurbanın geyimindən daha çox, faktlara, hüquqpozanın davranışına və işin hallarına əsaslanmasını təmin edin.

Təhsil

Təhsildə seksizmə aid nümunələr:

Qadınların/kişilərin, oğlanların/qızların stereotip imiclərini əks etdirən dərsliklər. Dərsliklərdə yazıçı, tarixi sima və ya mədəniyyət xadimi olan qadınların olmaması. Qeyri-stereotip karyera və ya təhsil seçimlərinə mane olan karyera və təhsil məsləhətləri. Şagirdlərin/tələbələrin/həmkarlarının xarici görünüşü barədə müəllimlərin şərh bildirməsi. Qızlar barəsində cinsəlləşdirilmiş şərhlər. Stereotiplərə uyğun gəlməyən şagirdlərin/tələbələrin şagird/tələbəyoldaşları və ya təhsil işçiləri tərəfindən təhdid edilməsi. Bu cür seksist davranışa qarşı mübarizə üçün məlumatlılığın/prosedurların/reaksiyaların olmaması.

Bu niyə həll edilməlidir?

Təhsilin məzmunu və təhsil mütəxəssislərinin davranışları qavrayışa və davranışa böyük təsir göstərir. Tədris müəssisələrində seksizm mühiti şagirdlərin/tələbələrin nailiyyətlərinə mənfi təsir göstərir. Təhsildə seksizm gələcək fərdi karyera və həyat tərzi seçimlərini məhdudlaşdıra bilər.

Bunun qarşısını necə almalı?

Təhsildə gender bərabərliyinə dair siyasət və qanunvericiliyi tətbiq edin. Dərsliklərin seksizmdənazad olmasını və qadınları və kişiləri qeyri-stereotip rollarda təsvir etməsini təmin etmək üçün dərslikləri nəzərdən keçirin. Dərsliklərdə və tədris proqramlarında qadınların alim, rəssam, idmançı, lider, siyasətçi kimi təmsil olunmasını təmin edin. Qadınların tarixini tədris edin. Şikayət mexanizmlərinin mövcudluğunu təmin edin. Genderbərabərliyi məsələlərini, eləcə də cinsi təhsili (razılıq əsasında və fərdi çərçivələr daxilində) tədris edin. Təhsil mütəxəssislərinə qeyri-ixtiyari qərəzli münasibətlə bağlı təlim keçin.

Mədəniyyət və idman

Mədəniyyət və idmanda seksizmə aid nümunələr:

Mediada idmançı qadınların bacarıqlarına və güclü cəhətlərinə görə deyil, ailədəki rollarına görə təsvir olunması. Qadınların idmandakı nailiyyətlərinin kiçildilməsi. “Qadın” idman növləri ilə məşğul olan kişilərin alçaldılması. Mədəniyyət və ya idman tədbirlərində seksual geyimli qadınların “dekorasiya” kimi peyda olması. İncəsənət sərgilərində qadınların işlərinin olmaması. Kino sahəsindəki qadınlar üçün mənalı rolların azlığı və daha yaşlı aktrisalar üçün rolların faktiki olaraq olmaması. Qadınların lider rolunda çıxış etdiyi filmlərin istehsalı üçün maliyyənin çatışmazlığı. Qadın incəsənəti üçün yetərli resursların ayrılmaması.

Bu niyə həll edilməlidir?

Həm mədəniyyət, həm də idman insanların yanaşmalarını formalaşdırır. Qadınlar və kişilər stereotip tərzdə təsvir edilərsə, bu, gender stereotipinin formalaşmasına şərait yaradacaqdır. Bu sahələrdə əsasən kişilər göz önündə olduqda, bu, qadınlara potensial sənətçi və ya idmançı kimi baxılmasına təsir edir və uşaqlar və gənclər üçün örnək ola biləcək insanların dairəsini daraldır. Gender stereotipləri qadınların/kişilərin, qızların/oğlanların “qadın” və ya “kişi” idman növü sayılmayan idman növləri ilə məşğul olmaq seçimini məhdudlaşdırır; bu isə özünüsenzuraya gətirib çıxarır. Hər iki sahədə seksizm onunla üzləşənlərin maaşlarının daha az olmasına və daha az imkanlara malik olmasına gətirib çıxarır.

Bunun qarşısını necə almalı?

Mədəniyyətidmansiyasətində qadınların yaradıcı işinin və gender amilini nəzərə alan siyasətin təşviq edilməsinə yönələn tədbirlər görün(təqaüdlər, sərgilər, təlimlər, fəaliyyət üçün məkanların/emalatxanaların təqdim edilməsi). Qadın idmanı və incəsənətinin mediada daha yaxşı və daha çox işıqlandırılmasını təmin edin. Sponsorları qadın incəsənətini və idmanını dəstəkləməyə təşviq edin. Seksist davranışların qarşısını almağa yönələn, o cümlədən idman federasiyalarında intizam cəzası tədbiri barədə müddəaları özündə ehtiva edən davranış kodekslərini qəbul edin. Aparıcı idman və mədəniyyət xadimlərini seksizm əleyhinə çıxış etməyə təşviq edin və idmanda zorakılığı və seksist nifrət nitqini pisləyən kampaniyalar keçirin.

Özəl sahə

Özəl sahədə seksizmə aid nümunələr:

Kişilərə nisbətən qadınlar ödənişsiz işləri (ailə üzvlərinə qulluq, ev işləri) daha çox yerinə yetirirlər, məsələn, yemək məclisində qabların yuyulmasına yalnız qadınlar kömək edirlər. Dostlar arasında seksist zarafatlar. Qızlara/oğlanlara sistematik olaraq “qadın” və ya “kişi” oyuncaqlarnın təklif edilməsi. Oğlanların işləri idarə etməyə və riskləri öz üzərinə götürməyə, qızların isə itaətkar olmağa və güzəştə getməyə təşviq edilməsi. “Qız kimi qaçmaq” və ya “oğlanlar oğlan kimi olmalıdır” kimi ifadələrin istifadəsi.

Bu niyə həll edilməlidir?

Məişətdəki ödənişsiz iş qadınların əmək bazarında iştirakına, eləcə də iqtisadi müstəqilliyinə və idmanın müxətlif sahələrində iştirakınavə asudə vaxt keçirmələrinə mənfi təsir göstərir. Oyuncaqlar (məsələn, mini-mətbəx və ya inşaat oyunu) gender rollarına, eləcə də gələcək təhsil və ya karyera seçimlərinə təsir edir. Seksist zarafatlar insanları qorxuda və susdura və seksist davranışı adiləşdirə bilər.

Bunun qarşısını necə almalı?

Qadınlar və kişilər arasında ödənişsiz işlərin təsirlərinə və bölgüsünə dair məlumatlılığın artırılması tədbirlərini həyata keçirin və araşdırmalar aparın. Hamı üçün şəxsi və iş həyatının uzlaşdırılmasına yönələn tədbirlər görün. Gender stereotiplərinə əsaslanmayan oyuncaqların istifadəsini təşviq edin. Oğlanları və qızları ev işlərində iştirak etməyə həvəsləndirin. Qızların da sərbəst surətdə oynamasına, nələrisə araşdırıb öyrənməsinə və özləri olaraq qalmasına imkan yaradın.