Seksisme:
Zie het.
Benoem het.
Stop het.
#Stopseksisme #MeToo
 

Seksisme is elke uiting (daad, woord, beeld, gebaar) dat voortkomt uit het idee dat sommige personen, meestal vrouwen, omwille van hun sekse minderwaardig zijn.

 

Seksisme is schadelijk. Het leidt tot gevoelens van minderwaardigheid, zelfcensuur, de aanvaarding van ontwijkingsstrategieën, gedragsveranderingen en het ondermijnt de gezondheid. Seksisme ligt aan de basis van genderongelijkheid. Het treft vrouwen en meisjes disproportioneel.

 

Seksisme doet zich voor in alle domeinen van het leven.

 

63% van de vrouwelijke journalisten heeft te maken gehad met verbaal geweld

 

Vrouwen besteden bijna tweemaal zoveel tijd dan mannen aan onbetaald huishoudelijk werk (OESO-landen)

 

80% van de vrouwen gaf aan geconfronteerd te zijn met het fenomeen van overbodige uitleg (‘mansplaining’) en van onderbroken worden door mannen (‘manterrupting’)

 

75% van de nieuwsbronnen en van de onderwerpen in de media in Europa betreft mannen

 

In het VK had 66% van de ondervraagde 16-18-jarige meisjes zelf te maken met seksistische taal op school of ze waren er getuige van

 

59% van de vrouwen in Amsterdam rapporteerde over een vorm van intimidatie op straat

 

In Frankrijk had 50% van de ondervraagde jonge vrouwen recent te maken met onrecht of vernedering omdat ze vrouw zijn

 

Onderzoek in Servië wijst uit dat 76% van de vrouwen in het bedrijfsleven niet even serieus genomen als mannen.

 

Geweld begint soms
met een grap

Individuele seksistische handelingen lijken misschien onschuldig, maar ze creëren een klimaat van intimidatie, angst en onveiligheid. Dit leidt tot acceptatie van geweld, vooral tegen vrouwen en meisjes.

 

Daarom heeft de Raad van Europa besloten
om op te treden door een Aanbeveling
over het voorkomen en bestrijden
van seksisme aan te nemen.

 
 
 

Seksisme raakt vooral vrouwen.
Het kan ook mannen en jongens
treffen indien ze zich niet aan
de stereotype genderrollen houden.

 

De schadelijke gevolgen van seksisme kunnen voor sommige vrouwen en mannen erger zijn omwille van hun etniciteit, leeftijd, handicap, sociale afkomst, religie, genderidentiteit, seksuele voorkeur of andere factoren.

 

Bepaalde groepen vrouwen zoals jonge vrouwen, politica, journalisten of bekende vrouwen zijn een bijzonder doelwit van seksisme

 
%

van de verkozen vrouwen in het parlement zijn het doelwit geweest van seksistische aanvallen op sociale media

 

Zie het. Benoem het. Stop het.

 

Taal en communicatie

Voorbeelden van seksisme in taal en communicatie:

Het algemeen gebruik van de mannelijke vorm door een spreker (“hij/zijn/hem” om naar een niet-bepaalde persoon te verwijzen). Het voorblad van een publicatie met alleen mannen. Een vrouw benoemen met de mannelijke term voor haar beroep. Een communicatiecampagne met gratuit naakt. Een advertentie met een man die een vrouw toont hoe ze een wasmachine moet gebruiken.

Waarom zou het aangepakt moeten worden?

Taal en communicatie zijn belangrijk omdat ze mensen zichtbaar of onzichtbaar maken en hun bijdrage aan de samenleving erkennen of neerhalen. Onze taal vormt onze gedachten en ons denken beïnvloedt ons handelen. Genderblinde of discriminerende taal versterkt seksistische attitudes en gedragingen.

Hoe kan het voorkomen worden?

Gebruik zowel de vrouwelijke als de mannelijke vorm wanneer je een gemengd publiek aanspreekt. Controleer openbare communicatie om er zeker van te zijn dat deze gendersensitieve taal en beelden gebruikt. Maak handleidingen over gendergevoelige communicatie voor de verschillende doelgroepen. Bevorder onderzoek op dit gebied.

Media, internet en sociale media

Voorbeelden van seksisme in de media:

Een geseksualiseerde afbeelding van vrouwen in de media. Een tv-show met enkel mannen. Mediaberichten over geweld tegen vrouwen die het slachtoffer de schuld geven. Journalisten, meestal vrouwen, die op de sociale media reacties ontvangen over hun uiterlijk in plaats van op de problemen die ze bespreken. Internettoepassingen die sommige vacatures alleen naar mannen sturen omdat de algoritmen op een discriminerende manier zijn geconstrueerd.

Waarom zou het aangepakt moeten worden?

Kinderen en andere personen worden overdonderd met seksistische mediaberichten en worden daardoor beïnvloed. Dergelijke berichten beperken hun eigen levenskeuzes. Ze wekken de indruk dat mannen de hoeders zijn van kennis en macht en dat vrouwen objecten zijn en dat het OK is om hun uiterlijk naar believen te becommentariëren. Online seksisme duwt vrouwen weg uit de digitale ruimtes. Online seksisme kan zeer reële schade aanrichten. Iemand online beledigen of bespotten creëert een blijvend digitaal bestand dat verder kan worden verspreid en moeilijk te verwijderen is.

Hoe kan het voorkomen worden?

Implementeer wetgeving over gendergelijkheid in de media. Voorzie opleiding over gendergelijkheid voor beroepskrachten in de media en communicatie. Verzeker dat vrouwen en mannen op een evenwichtige manier en in diverse, niet-stereotype rollen aan bod komen in de media. Promoot advertenties die met genderstereotypen spelen en die bewustwording over genderstereotypen creëren over in plaats van ze te versterken. Voorzie opleidingen in digitale geletterdheid, vooral voor jonge mensen en kinderen. Neem een wettelijke definitie aan van (online) seksistische haatspraak en maak dit strafbaar. Richt gespecialiseerde diensten op om advies te geven over hoe om te gaan met online seksisme.

De werkvloer

Voorbeelden van seksisme op de werkvloer:

De officieuze praktijk die vrouwen met kinderen uitsluit van carrièremogelijkheden. In vergaderingen vrouwen negeren, zich hun bijdragen toe-eigenen of hen het zwijgen opleggen. Een man verkiezen boven een vrouw voor een leidinggevende functie vanuit de veronderstelling dat ze geen gezag heeft. Gratuite opmerkingen maken over het uiterlijk of de kleding (wat vrouwen als professional ondermijnt). Minachtende opmerkingen maken tegen mannen die een zorgende rol opnemen. "Mansplaining".

Waarom zou het aangepakt moeten worden?

Seksisme op de werkvloer ondermijnt de efficiëntie van de slachtoffers en hun gevoel van erbij te horen. Het zwijgen opleggen omwille van seksisme betekent dat ideeën en talenten genegeerd of onderbenut worden. Kleinerende opmerkingen scheppen een intimiderende/beklemmende sfeer voor wie ermee geconfronteerd wordt en ze kunnen ontaarden in geweld/intimidatie. Slachtoffers kunnen meer angsten ontwikkelen, meer geneigd zijn tot uitbarstingen en depressie. Meer in het algemeen leidt seksisme tot lagere salarissen en minder kansen voor wie ermee geconfronteerd wordt.

Hoe kan het voorkomen worden?

Leg gedragscodes vast die seksistisch gedrag definiëren, implementeer ze en organiseer opleidingen om seksistisch gedrag te voorkomen. Voorzie ín klachtenmechanismen, disciplinaire maatregelen en ondersteunende diensten. Managers moeten hun bereidheid om op te treden tegen seksisme uitspreken en er naar handelen.

Het openbaar domein

Voorbeelden van seksisme in het openbaar domein:

Seksueel getinte opmerkingen of commentaar over het uiterlijk of de gezinssituatie van politici, meestal vrouwen, inclusief in parlementen. Commentaar over de seksuele voorkeur of het voorkomen van klanten door medewerkers van openbare diensten. Seksistische afbeeldingen/ophangen van prenten van naakte vrouwen in openbare werkplaatsen (bv. de personeelskamer in ziekenhuizen). Commentaar op het uiterlijk van vrouwen in de openbare ruimte, met inbegrip van het openbaar vervoer.

Waarom zou het aangepakt moeten worden?

De publieke sector moet het voorbeeld geven. Seksisme in parlementen is gebruikelijk maar het beperkt de kansen en vrijheid van vrouwen in parlementen, of ze verkozen zijn dan wel er werken. Seksisme ondermijnt gelijke toegang tot openbare diensten. Seksisme in de openbare ruimte beperkt de bewegingsvrijheid van vrouwen. Seksisme kan tot geweld leiden en het creëert een benauwende omgeving die vooral vrouwen belet om ten volle deel te nemen aan het openbare leven.

Hoe kan het voorkomen worden?

Opleiding van personeel. Voorzie ín gedragscodes, klachtenmechanismen, disciplinaire maatregelen en ondersteunende diensten. Voer sensibiliseringscampagnes zoals bekendmaking van instrumenten of posters die uitleggen wat seksisme is op publieke plaatsen. Bevorder de evenwichtige deelname van vrouwen en mannen aan besluitvorming. Bevorder het verzamelen van gegevens over de kwestie.

Justitie

Voorbeelden van seksisme in het rechtssysteem:

Een rechter die een slachtoffer van seksueel geweld te kennen geeft dat ze 'erom gevraagd heeft'. Een jurist die commentaar geeft op het uiterlijk van een vrouwelijke collega. Een politieagent die een verklaring over geweld op vrouwen niet ernstig neemt of bagatelliseert.

Waarom zou het aangepakt moeten worden?

Dergelijke gedrag kan ertoe leiden dat slachtoffers een zaak laten vallen. Het creëert wantrouwen in het rechtssysteem. Het kan leiden tot vooringenomen oordelen. Het kan vrouwen vernederen en hen er van weerhouden juridisch beroepen te kiezen.

Hoe kan het voorkomen worden?

Voer beleid dat vrouwen gelijke toegang tot het recht verzekert. Leid juridische en politionele beroepskrachten op. Doorbreek juridische stereotypering door middel van bewustmakings­campagnes. Zorg ervoor dat beroepskrachten hun oordeel baseren op feiten zoals het gedrag van de dader en de context van de zaak, in plaats van op de kleding van het slachtoffer.

Onderwijs

Voorbeelden van seksisme in onderwijs:

Leerboeken met stereotiepe afbeeldingen van vrouwen/mannen, jongens/meisjes. Het ontbreken van vrouwen als schrijvers, historische of culturele figuren in leerboeken. Loopbaan- en studiekeuze¬begeleiding die niet-stereotiepe loopbaan- of studiekeuzes ontmoedigt. Leraren die opmerkingen maken over het uiterlijk van leerlingen/studenten/mededocenten. Seksueel getinte opmerkingen aan meisjes. Pesten van niet-conforme leerlingen/studenten door medeleerlingen/studenten of onderwijskrachten. Het ontbreken van bewustzijn/procedures/reacties om dergelijk seksistisch gedrag aan te pakken.

Waarom zou het aangepakt moeten worden?

De leerinhoud en het gedrag van onderwijzend personeel heeft een sterke invloed op percepties en gedrag. Een seksistisch klimaat in de onderwijsinstelling beïnvloedt de prestaties van leerlingen/studenten op negatieve wijze. Seksisme in het onderwijs kan de toekomstige individuele keuzes op gebied van carrière en levensstijl beperken.

Hoe kan het voorkomen worden?

Introduceer beleid en wetgeving over gendergelijkheid in het onderwijs. Inspecteer leerboeken om er zeker van te zijn dat ze vrij zijn van seksisme en dat ze zowel vrouwen als mannen in niet-stereotiepe rollen afschilderen. Verzeker dat vrouwen ook als wetenschappers, kunstenaars, atleten, leiders, politici in schoolboeken en programma’s weergegeven worden. Onderwijs geschiedenis over vrouwen. Zorg ervoor dat er klachtenmechanismen beschikbaar zijn. Onderwijs over kwesties van  gelijkheid tussen vrouwen en mannen en geef seksuele voorlichting (inclusief over toestemming en persoonlijke grenzen). Vorm onderwijskrachten over onbewuste vooroordelen.

Cultuur en sport

Voorbeelden van seksisme in cultuur en sport

Sportvrouwen die in de media geportretteerd worden vanuit het perspectief van hun familierol en niet vanuit hun vaardigheden en kwaliteiten. Sportprestaties van vrouwen bagatelliseren. Mannen die een ‘vrouwensport’ beoefenen vernederen. Vrouwen in sexy kledij als ‘decorum’ voor culturele en sportevenementen. Schaars geklede en vernederende rollen voor vrouwen in films en het quasi volledig ontbreken van rollen voor oudere actrices Schaarse financiering voor filmproducties waarin vrouwen een leidende rol hebben. Onderfinanciering van kunstproducties van vrouwen.

Waarom zou het aangepakt moeten worden?

Zowel cultuur als sport creëert attitudes. Als vrouwen en mannen op stereotiepe manieren worden weergegeven, zal dit bijdragen aan genderstereotypering. Indien op deze terreinen voornamelijk mannen te zien zijn beïnvloedt dit de perceptie van vrouwen als potentiële artiesten of atleten en verkleint het gamma aan rolmodellen voor kinderen en jongeren. Genderstereotypen beperken de keuze van vrouwen/mannen, meisjes/jongens om sporten te beoefenen die als niet ‘vrouwelijk’ of niet ‘mannelijk’ worden beschouwd; dit leidt tot zelfcensuur. Op beide terreinen leidt seksisme tot lagere salarissen en minder kansen voor degenen die ermee geconfronteerd worden.

Hoe kan het voorkomen worden?

Maatregelen die creatieve arbeid door vrouwen aanmoedigen en gendermainstreaming in het beleid voor cultuur en sport (beurzen, tentoonstellingen, opleiding, voorzien van ruimte/workshops). Verzeker betere en meer media-aandacht voor sport en kunst door vrouwen. Moedig sponsors aan om kunst en sport van vrouwen te steunen. Introduceer gedragscodes om seksistisch gedrag te voorkomen, met inbegrip van disciplinaire maatregelen in sportfederaties. Stimuleer toonaangevende sport- en culturele figuren om zich uit te spreken tegen seksisme en voer campagnes om geweld in de sport en seksistische haattaal aan de kaak te stellen.

De privésfeer

Voorbeelden van seksisme in de privésfeer:

Vrouwen die meer onbetaalde (zorg en huishoudelijke) arbeid verrichten dan mannen, bijvoorbeeld alleen vrouwen die op een feestje helpen met de afwas. Seksistische moppen onder vrienden. Systematische ‘vrouwelijk’ of ‘mannelijk’ speelgoed aanbieden aan meisjes/jongens. Jongens die aangemoedigd worden om te lopen en om te durven en meisjes die aangemoedigd worden om gehoorzaam en inschikkelijk te zijn. Het gebruik van uitdrukkingen zoals ‘lopen zoals een meisjes’ of ‘jongens zullen altijd jongens zijn’.

Waarom zou het aangepakt moeten worden?

Onbetaalde arbeid weegt op de deelname van vrouwen aan de arbeidsmarkt, op hun economisch onafhankelijkheid en op hun deelname aan sport en ontspanningsactiviteiten. Speelgoed (bijvoorbeeld een minikeuken of een bouwspel) beïnvloedt de genderrollen, maar ook de toekomstige studie- en beroepskeuzes. Seksistische grappen kunnen mensen intimideren en het zwijgen opleggen en ze bagatelliseren seksistisch gedrag.

Hoe kan het voorkomen worden?

Sensibiliseringsmaatregelen en onderzoek naar de impact en de verdeling van onbetaald werk tussen vrouwen en mannen. Maatregelen voor het combineren van privé- en beroepsleven voor iedereen. Promotie van sekseneutraal speelgoed. Zowel jongens als meisjes aanmoedigen om deel te nemen aan huishoudelijke taken. Ook meisjes de ruimte en vrijheid geven om te spelen, te ontdekken en zichzelf te zijn.